Medici Ailesi

Floransa'yı anlatmaya başlamadan önce Medici ailesini bilmek önemli bence. Çünkü bu aile Floransa'yı sanatın beşiği haline getiren aile. Yazıya başlamadan önce bilinmesi gereken ise o dönemlerde İtalya çeşitli cumhuriyetlerden oluşuyordu (Venedik, Ceneviz, Floransa gibi). Bu cumhuriyetlerin her birinin başkenti ve bölgesi ayrıydı ve sık sık birbirleriyle savaş halindelerdi. Her bölge büyük ailelerin hakimiyeti altındaydı. Medici ailesi de Floransa'nın hakimiydi.


Medici ailesi
Bu ailelerden biri olan Mediciler 13. ve 17. yüzyıllar arasında Floransa'da yaşamış bir aile. Aile dört papa (X. Leo, VII. Clement, XI. Leo, IV. Pius), çok sayıda Floransa hükümdarı ve daha sonra evlilik yoluyla Fransız Kraliyet ailesinin mensuplarını yetiştirmiş (Kraliçe Catherine de Medici) ve İtalya Rönesansını etkilemiş. Aile büyük servetini ilk olarak tekstil ticaretinden kazanmış. Daha sonraları ise ilk modern bankacılık sistemini oluşturmuşlar (muhasebe sistemleri üzerinde büyük yenilikler yaparak) ve Papa ile olan ilişkileri nedeniyle o dönemdeki ekonomi üzerinde etkili bir güç sağlamışlar.  İlerleyen yıllarda medici bankası dönemin en büyük, başarılı ve saygın bankalarından biri olmuş. Venedik, Cenova, Roma gibi şehirlerdeki bankacıları destekleyerek iyice zenginleşmeye başlamışlar ve Avrupa'da özellikle de İtalya'da politik güce sahip olmuşlar. Giovanni de Medici bankacılık işine giren ilk Medici oldu. Dönemin ünlü tarihçilerine göre Medici bankası sadece Avrupa'nın değil, tüm dünyanın en zengin kuruluşuydu.

Özellikle 15 ve 16. yy'da iktidar mücadeleleri, servetleri ve itibarları Floransa'yı oldukça etkilemiş. Bu arada Medici ailesinin eczalık, ilaç yapımı ve tıpla ile ilgili olduğu da hatta medicine (ilaç - tıp) kelimesinin Medici'den geldiği ifade ediliyor. Ailenin armasında bulunan top biçimindeki şekillerin ilaçları simgelediği söylenenler arasında. 

Medici ailesinin arması

Ailenin tarihi ve yükselişi

Aile ile ilgili bilinen en eski belge 1230 yılına ait. Yükselişi ise 14.yy'da özellikle evlilikler yoluyla ve bankacılık sayesinde iyi ilişkiler kurarak olmuş. 1434 yılında Cosimo de Medici gran maestro ünvanını alarak Floransa devletinin gayrı resmi başı olunca Medici hanedanı da resmen başlamış oldu. Cosimo, Piero ve Lorenzo 15.yy'a kadar Floransa'ya hükmettiler.

Cosimo de Medici "halkın babası" olarak adlandırılıyordu ve çok seviliyordu. İyi bir banker, yönetici, siyasetçi ve sanatseverdi. Döneminde sanatçılara destek olarak Floransa'nın gelişimini sağladı. Diğer cumhuriyetlerle barışı sağlamaya çalıştı. Ünlü katedral Santa Maria del Fiore'nin kubbesinin yapımına ve bitirilmesine maddi katkıda bulundu. Cosimo de Medici Filozof Platon (Eflatun)'un görüşlerinden o kadar çok etkilendi ki Floransa'da ilk Platon Akademisinin kurulmasına öncülük etti. Eserlerinin Yunanca'dan Latince'ye çevrilmesini sağladı. Cosimo de Medici'nin kütüphanesi döneminde dünyanın en büyük kütüphanesiydi ve 100 yıl sonra kurulan Vatikan kütüphanesine model oldu. 

Ölünce San Lorenzo katedraline defnedildi.

Piero de Medici (1416 - 1469)  Cosimo'nun oğluydu ve sadece 64 - 69 yılları arasında hüküm sürdü. Lakabı "gut'lu piero"'ydu ve ölümü de gut yüzünden oldu. Piero babasının aksine sanatla pek ilgili değildi ve onun zamanında Floransa pek kayda değer bir güç kazanmadı.

Piero'nun ölümünden sonra başa oğlu Lorenzo geçti. "Muhteşem" lakaplı olan Lorenzo, Floransa'yı da muhteşem hale getirdi döneminde. 1449 - 1492 yılları arasında yaşayan Lorenzo siyaset ve sanatta şehire altın çağını yaşattı. Kurduğu okul sayesinde birçok sanatçının yetişmesine katkıda bulundu ve onlara her zaman destek oldu. Dedesi Cosimo gibi barış sağlamaya ve diğer devletlerle iyi ilişkiler kurmaya çalıştı. Döneminde Osmanlı imparatorluğu'yla da iyi ilişkiler kurdu. Leonardo, Michelangelo, Boticelli gibi ünlü sanatçılara destek oldu. Hatta Machiavelli'nin meşhur eseri İl Principe Lorenzo'ya ithaf edilmiştir. Ölümünden sonra Floransa'ya tam bir kargaşa hakim oldu ve barış, refah dönemi sona ererek neredeyse 400 yıl sürecek işgal dönemi başladı.

En başta bahsettiğim Catherine de Medici ise tarihte "kanlı kraliçe" olarak bilinen kraliçedir. Sebebi ise Aziz Bartolomeus Yortusu Kıyımı'dır. 23 - 24 ağustos 1572 yılında olan bu katliam Fransa'da katoliklerin protestanları katlettiği olaydır. Kraliçenin kralın (II.Henri) protestan olan yardımcısına yaptırttığı fakat başarısız olan suikast olayların fitilini ateşlemiştir. İki gün süren katliamda onbinlerce protestan öldürülmüştür.

Medusa heykeli

Medici ailesinin Floransa'dan kovulması

Lorenzo'nun oğlu II. Piero de Lorenzo / Medici babasının özelliklerine sahip değildi ve bir sürü politik hata yaptı. Fransa kralı VIII.Charles (yada Karl)  Napoli'yi işgal etmek istediğinde halk Charles'ın tarafını tutmasına rağmen Piero Napoli'ye yardım etmek istedi. Bunun üzerine Karl Piero'dan Pisa gibi şehirleri ona teslim etmesini istedi. Bu söylentiler halk arasında yayılınca kargaşa başladı ve Piero iyice gözden düştü. Saraya girmesi yasaklandı ve halk ayaklanarak medicilerden bağımsızlıklarını istedi. Piero da kaçmak zorunda kaldı. Onun kaçmasından sonra Fransa kralı ordusuyla şehire girdi ve halk tarafından coşkuyla karşılandı. Bir süre sonra kralın istekleri, askerlerin halk üzerindeki baskısı ayaklanmalar yarattı ve krale Piero'yu tekrar göreve çağırdı. Piero'nun gelmesiyle karışıklıklar bir nebze azaldı ama bu dönemde Pisa şehri ile yapılan savaş tekrar başladı. 1503 yılında Piero öldü ve 1512 yılına kadar Mediciler Floransa'dan uzak kaldı. 1512 yılında tekrar yönetime gelen aile 1527 yılına kadar da yönetimde kaldı. Halk ayaklanmaları sonucu 1527 - 1530 yılları arasında yeniden sürgüne gönderilen Medici ailesinin dönüşü o dönemlerdeki papalar X. Leo ve VII. Clement sayesinde oldu. Catherine de Medici'nin Fransanın veliahtıyla yaptığı evlilik de aileyi tekrar güçlendirdi.

Yukarıda fotoğrafı görünen heykel Floransa'dan kovulan Medicilerin 1530 yılında geri döndüklerinde saraylarının karşısına -Palazzo Vecchio- Signoria meydanına diktirdiği ve amacı düşmanlarına göz dağı vermek olan heykeldir. Heykel elinde kesik bir medusa başı tutan Perseus'tur ve heykeltraş Cellini'nin eseridir.

Uffizi ve Palazzo Vecchio arasındaki köprü

Ponte Vecchio

Ailenin çöküşü

Çeşitli hastalık ve diğer sebepler yüzünden 1700'lü yılların başından beri çocukları olmayan Mediciler erkek varisten yoksun kaldı. Bu dönemlerde ailenin maddi durumu da kötüleşmeye başlamış ve Floransa nüfusu da yarı yarıya azalmıştı. Günümüzde ailenin soyunun devam etmemesinin sebeplerinden biri düşmanları ve diğer şeyler nedeniyle güneş ışığına pek fazla çıkmaması sonucu olarak bebek yaşta D vitamini eksikliği, iyi beslenmeme ve ailenin diğer bireylerinin çeşitli hastalıklardan ölmüş olması gösterilmektedir. Ailenin kadın fertleride ağır makyaj sonucu ve güneşe çıkmadıkları için D vitamini eksikliği yaşamışlar, yaptıkları sağlıksız doğumların sayısının fazlalığı sağlıklarını bozmuştur. Aile kullandıkları ve yaşadıkları binalar arasında ulaşımı tamamen kapalı köprülerle sağlamıştır (güneşe ve aydınlığa çıkmama ve suikast korkusu ile). Uffizi'yi Palazzo Pitti'ye bağlayan Ponte Vecchio içindeki vasari koridoru ve  Uffizi İle Palazzo Vecchio'yu bağlayan köprü buna bir örnektir. Ayrıca ailenin gitgide kendi hemcinsleriyle ilişki kurmaya başlaması da soyun tükenmesine sebep gösterilmiştir. 18. yy'dan itibaren de bu büyük ailenin soyu tamamen bitmiştir. Palazzo Vecchio ailenin ikametgahı, uffizi ise kullandıkları ofisleridir. Uffizi günümüzde müze, Palazzo Vecchio ise belediye binası olarak kullanılmaktadır.

Palazzo Vecchio

Sanatla ve bilimle ilişkileri

Aile sanata ve sanatçıya çok önem vermiştir. Leonardo, Michelangelo, Boticelli, Donatello gibi önemli sanatçıların hamiliğini üstlenmişlerdir. Ismarlama yaptırdıkları sanat eserlerinin yanı sıra sanatçıların kendi çalışmalarına da destek olmuşlardır. Leonardo da Vinci 7 sene kadar Lorenzo de Medici'nin emrinde ve korumasında çalışmış; sanat eserlerinin yanı sıra savaş aletlerinin yapımını ve tasarlanmasını da üstlenmiştir. Ünlü heykeltraş Michelangelo ise dört yıl kadar Lorenzo Medici'nin himayesinde Medici sarayında yaşamıştır. Mimari alanda da özellikle Floransa'da birçok eser yaptırmışlardır. Bunun yanı sıra aileden çıkan papa X. Leo Vatikan'da birçok sanatçıyla çalışmıştır. Ünlü kaşif Amerigo Vespucci de Medicilerin himayesinde olmuştur. Galileo Galilei de aileden yardım alan bilim adamlarından biridir. 

Ayrıntılı Floransa ve diğer gezi fotoğraflarıma ana sayfada bulunan İnstagram adresimden ulaşabilirsiniz.

Da Vinci's Demons isimli dizide Medicilerin Leonardo da Vinci ile olan ilişkisini, dönemin politik yapısını ve Floransa'sını izleyebilirsiniz...